İmar Kanunu’nda ne olduğuna dair bir açıklama yer almasa da “Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in” 3. maddesinde bir tanıma yer verilmiştir. Yine, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde de bir tanım mevcuttur. PYAEDY’deki tanım aynen; “Her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun yarattığı durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen plandır” şeklindedir. Tanım dikkate alındığında; uygulama imar planı yahut nazım imar planlarının mevcut gereksinimlere çözüm üretemediği yahut uygulanmasının mümkün olmadığı hallerde planın bir kısmının veya tamamının yenilenmesidir. Plan türü fark etmeksizin; hali hazırda uygulanan planın süresinin dolması sebebiyle de revizyon imar planı yapılabilir. Revizyon imar planı yapabilmek için yönetmelikte de sıralanan zorunlu sebeplerin  bulunması gerekmektedir. Zira bu planlar, değiştirici nitelikteki planlardır. Aynı zamanda bu durum; revizyon imar planları ile ilave imar planlarının en önemli farkıdır. Nitekim, ilave imar planlarında mevcut imar planının kapsadığı bölgeden farklı bir alanda plan yapılmaktadır.

Uygulamada; revizyon imar planları yapılırken yönetmeliğin tanıdığı yetkiden daha geniş bir yetkinin kullanıldığını görüyoruz. İdareler bazı durumlarda üst ölçekli imar planlarını adeta yenileyerek revizyon imar planı adı altında yeni bir imar planı ortaya çıkarıyorlar. Bu durumun sebebini ise imar planı hazırlanması sürecinin uzun ve çetrefilli olması; idarelerin revizyon imar planı yapımına giderek daha kolay bir yolu seçmek istemesi oluşturuyor.

Peki, hangi hallerde revizyon imar planı yapma ihtiyacı ortaya çıkar?

İhtiyacın en önemli sebebi nüfus artışlarıdır. Bir bölgede nüfusun artmasına bağlı olarak; eğitim, sağlık, park vb. sosyal donatı alanlarına duyulan gereksinim de artacaktır. Yine bununla birlikte, imar planındaki ulaşım ağının da yeniden düzenlenmesi gerekecektir. Bununla birlikte;revizyon imar planlarıyla bölgenin hali hazırdaki ihtiyaçlarına düzenleme getirilmesinin yanı sıra geleceğe ilişkin değişikliklere de yer verilmektedir.

Revizyon imar planının hazırlanması aşamasında da, uygulama ya da nazım imar planı hazırlanmasında olduğu gibi; ilgili kamu ve kurum ve kuruluşlarından görüş alınır. Bu veriler, Bakanlığın belirlediği kriterlere uygun bir şekilde Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi kullanılarak ilgili idareye ulaştırılır. Plana konu alanın durumuna göre nüfus analizi, yapı ve doku analizi, ekonomik, sosyal ve kültürel araştırmalar ile ihtiyaca göre analiz yönetimi kullanılarak bir araştırma raporu hazırlanır. Bu araştırmalar, planın temelini oluşturur. Araştırma raporu da kullanılarak belediye meclisi tarafından hazırlanan plan, Bakanlık onayını müteakiben yürürlüğe girer. 30 günlük askı süresi boyunca plan yayınlanır, bu süre zarfında bir itiraz olmazsa aynen onaylanmış sayılır.

İLAVE(EK) İMAR PLANI NEDİR?

İmar Kanunu’nda revizyon imar planında olduğu gibi ilave imar planının tanımı da mevcut değildir. Tanım, PYAEDY’nde yapılmıştır. Bu tanım aynen “Yürürlükte bulunan planın ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanan plandır” şeklindedir. İlave imar planları, niteliği itibariyle daha kısıtlı alanlar için hazırlanır. Dolayısıyla, yürürlükte olan bir imar planında düzenlenmemiş yakın yahut uzak bir bölgedeki gelişmeler ve bu sebeple yeni bir plana ihtiyaç duyulması halinde ilave imar planları hazırlanır. PYAEDY ve Mekanlar Planlar Yapım Yönetmeliğinde de açıkça ifade edildiği üzere mevcut imar planı ile bitişik olmalıdır bu itibarla kapsamı sınırlıdır.

İlave imar planları, yukarıda anlatılan çerçevede ve ihtiyaç duyulan bu sınırlı bölgede; geniş bir araştırma yapmayı gerektirmeksizin nazım imar planı dahi hazırlamadan doğrudan uygulama imar planı ölçeğinde hazırlanmaktadır. Bu itibarla, plan bütünlüğü ilkesini de zedelememek için nazım imar planı bulunan bölgede yapılır ve yürürlükteki planın devamından ibarettir.

Önemle belirtilmelidir ki; mevzii imar planlarının değiştirilmesi/genişletilmesi amaçlanarak ilave imar planları yapılmamalıdır. Nitekim, mevzii imar planları yalnızca yönetmelikte belirtilen özel durumda yapılması gereken istisnai planlardır.