Genel
5.12.2022
Sit alanı nedir? Sit alanında kalan bir gayrimenkul aldınız, peki şimdi ne olacak? Tüm bu sorularınızın cevabına, aşağıda yer alan yazımız aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Sit Alanı Nedir?
Sit alanı, en genel tanımı ile korunması gereken alanları ifade etmektedir. Sit alanları, devlet tarafından herhangi bir yapılaşmaya izin verilmeksizin korumaya alınan yerlerdir. Kültürel ve doğal mirasımızı gelecek nesillere aktaran bu yerler, özellikle medeniyetlere şahitlik etmiş, tarihten günümüze sosyal, ekonomik, mimari özelliklerin yansımalarını taşıyan alanlardır. Sit alaları 4 kısma ayrılmaktadır.
a- Arkeolojik sit, tarihten günümüze kadar oluşan her türlü kültürel varlığı temsil etmektedir.
b- Tarihi sit, milli ve askeri tarih açısından önemli olan, doğal yapısını bozacak herhangi bir fiziki uygulamaya izin verilmeyen yerlerdir.
c- Kentsel sit, sanat, estetik, tarihsel, mimari özelliği bulunan kültürel varlıklardır. Bu varlıklar birbirleriyle bir arada bulundukları zaman daha kıymetlidirler.
d- Doğal sit alanı, jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup, su altında veya yer üstünde bulunan, ender bulunmaları veya özellikleri ya da güzellikleri bakımından korunan yerlerdir.
Sit Alanı İlanı
Sit alanı ilanı kararında uyulması gereken özel bir usul kuralı düzenlenmemiştir. Ancak sit alanı ilan edilecek bölgenin, kanunda yer alan sit alanı tanımına uyması noktasında araştırma yapılmaktadır. Bu araştırma neticesinde bölgenin hangi sit alanına tabi olacağı konusuna ilişkin önerilerin hazırlanması Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde yer alan Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü personeline aittir. Hemen sonrasında sit alanı kararıyla birlikte belirlenen alanlarda koruma tedbirleri öncelikli olarak uygulanmaya başlamaktadır.
Sit Alanında Kalan Bir Taşınmaz Aldığınızda Başınıza Neler Gelebilir?
- Sit alanı ilanı ile birlikte, sit alanında yapılacak her türlü müdahale artık izne bağlıdır. Ve bu izinler doğrudan koruma bölge kurulundan alınacak kararlara aittir. Sit alanı ilan kararları, söz konusu bölgenin hukuki statüsünü değiştirir. Dolayısıyla alanda yapılması planlanan imar planları ve imar durumu artık yeni statüye göre belirlenir.
- Sit alanı İlan ile birlikte, sit alanında izinsiz fiziki ve inşai bir müdahalede bulunanlara yönelik cezai işlemler uygulanmaktadır. Söz konusu alanda mülkiyet hakkı bulunan kişilere bir yandan muafiyet ve istisnalar verilirken, diğer yandan mülkiyet hakları üzerinde bazı kısıtlamalar olabilmektedir.
- Sit alanının korunmasına ve kullanımına ilişkin esaslar koruma bölge kurulu tarafından belirlenir. Bu düzenleme ise geçiş dönemi koruma ve kullanma koşulları olarak ifade edilir. Bu dönem iki yıl ile sınırlıdır ancak mecburiyet halinde uygulama süresi uzatılabilir. Sit alanı ilan kararından itibaren 3 ay içerisinde koruma tedbirleri ve kullanma koşulları belirlenir. Geçici koruma ve kullanma koşulları, ilandan itibaren en çok üç yıl içerisinde uygulanır.
- Sit ilanı kararıyla birlikte inşaat ruhsatı verilen parseller, kesin olarak yapılaşma yasağına takılmışsa, faaliyetin seviyesi fark etmeksizin yapılaşma durmak zorundadır. Eğer ki yapılaşma koruma tedbirlerinin uygulanması açısından engel teşkil ediyorsa, takas ya da kamulaştırma yoluyla mülkiyet hakkına son verilebilir. İnşaatın seviyesi su basmanı ve daha ileri bir aşamadaysa ve kesin yapılaşma yasağı verilmeyen bir parsel üzerindeyse devamına izin verilir. Ancak inşaat su basman seviyesinin altında kalıyorsa, inşaat ruhsatı iptal edilir.
Böyle Bir Durumla Karşı Karşıya Kalmamak İçin Ne Yapabilirsiniz?
Sit alanları devlet tarafından korumaya alınan alanlar olduğu için üzerinde yapılaşmaya izin verilmemesi, ya da çok sınırlı şartlarda yapıların inşasına izin verilmesi sebebiyle (satın alma amacınız da göz önünde bulundurularak) yatırım yapılırken dikkat edilmesi gerekilmektedir.